અમદાવાદ ના સિવિલ હોસ્પિટલ ના કેમ્પસ માં આવેલી બી. જે. મેડિકલ કોલેજ ની લાઇબ્રેરિ માં વાંચી રહેલા સક્ષમ ની નજીક એક છોકરી આવી અને સક્ષમ ને કહ્યું “ હું અહી તમારી પાસે વાંચી શકું ?” થોડા ખચકાટ અને શરમ ના મિશ્ર પ્રતિસાદ સાથે સક્ષમ એ કહ્યું “ હા, કેમ નહીં! જરૂર થી બેસો ” એ છોકરી વચ્ચે વચ્ચે પોતાને જે સમજણ ના પડે એ ટોપિક સક્ષમ પૂછતી અને સક્ષમ પણ આત્મવિશ્વાશ પૂર્વક એના જવાબ આપી પૂરો ટોપિક સમજાવતો. ધીમે ધીમે આ ક્રમ રોજિંદો બની ગયો.
સક્ષમ એમબીબીએસ ના ત્રીજા વર્ષ માં અભ્યાસ કરતો સૌથી તેજસ્વી વિદ્યાર્થી હતો. પોતાના ક્લાસ માં પૂછાતા બધાજ પ્રશ્નો ના જવાબ આપવામાં હમેંશા અવ્વલ રહેતો. ક્લાસ માં હાજર રહેલા તમામ વિદ્યાર્થીઓ પણ સક્ષમ ના જવાબ સાંભળી અભિભૂત થઈ જતાં. કોલેજ ની અને યુનિવર્સિટિ ની દરેક પરીક્ષામાં સક્ષમ નું નામ પ્રથમ ક્રમાંકે હોતું. સક્ષમ એક મૃદુ અને સહજ સ્વભાવ નો સીધો સાદો છોકરો હતો.પોતે દરેક પરીક્ષામાં અવ્વલ હોવા છતાં નિર્ભીમાની હતો અને બીજાની મદદ કરવા હમેંશા તત્પર રહેતો. આ કારણસર સક્ષમ પર ફીદા થનારી છોકરીઓ ની સંખ્યા પણ વધારે હતી.
આ બધી છોકરીઓ માં શિખા ને સક્ષમ માટે કઇંક વિશેષ લાગણી હતી અને પોતે જ પહેલ કરી એ સક્ષમ પાસે લાઈબ્રરી માં પહોંચી ગઈ અને રોજ એના પાસે લાઇબ્રેરિ બેસી વાંચવાનો ક્રમ રોજિંદો બનાવી દીધો. ધીમે ધીમે લાઇબ્રેરિ ની બહાર પણ તેમની મુલાકાતો વધવા લાગી. ક્યારે તેમનો સંબંધ પ્રેમ માં પરિણમ્યો તેની તેમને ખબર જ ના રહી. સક્ષમ અને શિખા એકબીજા ના ગાઢ પ્રેમ માં ગળાડૂબ અને નિજ મસ્તી માં ગુલ હતા.
અચાનક એક દિવસ લાઇબ્રેરિમાં વાંચી રહેલા સક્ષમ ના મોબાઇલ પર આશરે રાત્રે 9 વાગ્યા ના સુમારે કોલ આવ્યો. કોલ ઉપાડી જરા ગંભીર મુદ્રા સાથે એને સામે રહેલી વ્યક્તિ ને બસ આટલું કહ્યું “ હા, હું આવું છું.” અને એ પાસે વાંચી રહેલી શિખાને કશું કહ્યા વગર નીકળી ગયો.
રાત્રે 11 વાગ્યા ના સુમારે સક્ષમ પાછો આવ્યો. શિખા ના મનમાં હજાર સવાલો હતા છતાં સક્ષમ ને ખોટું ના લાગે એ કારણસર એને પૂછવાનું ટાળ્યું. થોડા દિવસ પછી આ જ રીતે રાત્રે 11 વાગ્યા ના સુમારે કોલ આવ્યો. એ જ ગંભીર મુદ્રા સાથે એને કોલ માં કહ્યું “ હા, હું આવું છું.” અને એ સડસડાટ નીકળી ગયો.
શિખા લાઇબ્રેરિ માં રાહ જોતી રહી. આશરે રાત્રિ ના 2 વાગ્યે સક્ષમ પાછો આવ્યો અને શિખાના ચહેરા પર છવાયેલા હજાર સવાલો ને નજર અંદાજ કરી જાણે કઈંજ ના બન્યું હોય એમ શિખા જોડે બેસી વાંચવા લાગ્યો. થોડા થોડા દિવસે આવી રીતે કોલ આવતા અને સક્ષમ ચાલ્યો જતો અને ક્યારેક ક્યારેક તો લાઇબ્રેરિ માં રાતભર પાછો જ ના આવતો. શિખાના મન માં હવે શંશય થવા લાગ્યો.
“સક્ષમ ક્યાં જતો હશે ? કદાચ સક્ષમ બીજી કોઈ છોકરી ના પ્રેમ માં ? ના, ના, મારો સક્ષમ આવું કદાપિ ના કરે મને સક્ષમ પર પૂરો વિશ્વાશ છે ? તો પછી એ મને કશું કહેતો કેમ નથી ?” વિચારો નું યુદ્ધ શિખા ના મનમાં ફરી વળ્યું. થોડા દિવસ ના અંતરાલ, પછી રાત્રે 10 વાગ્યે આવો કોલ આવ્યો અને સક્ષમ નીકળી ગયો. હકીકત જાણવા આ વખતે શિખા પણ સક્ષમ ની પાછળ પાછળ સક્ષમ ને ખબર ના પડે એ રીતે સક્ષમ ને અનુસરવા લાગી. દૂર થી એને જોયું તો સક્ષમ ટ્રોમા અને ઇમર્જન્સિ વિભાગ ના સિસ્ટર ઇન ચાર્જ પૃચ્છા કરી ત્યાં હમણાં જ એડ્મિટ થયેલા એક વૃદ્ધ દાદા ને મદદ કરતો હતો. થોડીવાર પછી એ વૃદ્ધ દાદાને ટેકો આપી x-ray પાડવા x-ray રૂમ માં લઈ ગયો.
શિખા ઝડપ થી સિસ્ટર ઇન ચાર્જ પાસે પહોંચી જીજ્ઞાશા પૂર્વક પૂછ્યું “આ સક્ષમ ના દાદા છે ? શું થયું છે એમને ?” “હા, આ સક્ષમ ના દાદા છે અને આવા કેટલાંય સક્ષમ ને દાદા અને દાદી છે.” સિસ્ટર ઇન ચાર્જ એ જરા હાસ્ય સાથે કહ્યું. “મતલબ ?” શિખા એ આંખો ની ભ્રમરો ઊંચી ચડાવી ફરી પાછો સવાલ પૂછ્યો ? “જ્યારે પણ અહીં કોઈ વૃદ્ધ અને અશક્ત અને જેમની કોઈ મદદ કરવા વાળું સાથે હોતું નથી ત્યારે અમે સક્ષમ ને કોલ કરીએ છીએ અને સક્ષમ એક પળ નો વિચાર કર્યા વગર અહી આવી એમની સારવાર માં મદદ કરે છે, એમની ટિફિન ની વ્યવસ્થા કરે છે જ્યાં સુધી એમની પરિસ્થિતી માં સુધાર ના થાય ત્યાં સુધી એમની પાસે જ બેસે છે.” સિસ્ટર ઇન ચાર્જ એ ખુશી ની લાગણી સાથે શિખા ને કહ્યું.
થોડીવાર પછી સક્ષમ ઇમર્જન્સિ વિભાગ માંથી બહાર આવ્યો અને બહાર પોતાની રાહ જોઈ ને ઊભી રહેલી શિખા ને જોઈ થોડું અચરજ પામ્યો. શિખા સક્ષમ ને જોઈ ત્યાં જ ભેંટી પડી અને સહેજ આંખ ના ખૂણાઓ ભીના કરી કરી કહ્યું “ મને માફ કરી દે સક્ષમ મેં તારા પર ખોટો શંશય કર્યો પણ તે મને કશું કહ્યું કેમ નહીં ?”
સક્ષમ એ શિખાનો હાથ પોતાના હાથ માં લઈ તેને સમજાવાતો હોય એમ કહ્યું “ શું કહું શિખા ? તું જાણે જ છે કે હું બહુ નાનો હતો ત્યારથી જ મારા માતા પિતા ગુજરી ગયાં, હું મારા મામા-મામી ના ત્યાં રહી મામી ના મ્હેણોં ટોણાં સાંભળી ઉછર્યો છું. એક માનું વાત્સલ્ય અને પિતા નું હેત શું એની મને આજ દિન સુધી ખબર નથી એટલે અહી જ્યારે પણ કોઈ વૃદ્ધ, અશક્ત અને એકલા બા કે દાદા એડ્મિટ થાય છે તો આવી જાઉં છું,
એમના ટિફિન ની વ્યવસ્થા કરું છું,એમને મારા હાથે જમાડું છું, ક્યારેક ક્યારેક કોઈ બા મને એટલું પૂછી લે છે કે “બેટા, તું જમ્યો તો ખરો ને ?” ત્યારે એવું લાગે છે કે મારી મમ્મી મને પૂછી રહી છે અને પછી જ્યારે એ મને એ પોતાના હાથથી જમાડે છે ત્યારે એવું લાગે છે કે જાણે મારી મમ્મી મને જમાડી રહી છે. હું બસ આમ એમના હાથ નો એક કોળિયો ખાવા અહીં આવું છું. જ્યારે કોઈ દાદા ની મદદ કરું છું ત્યારે થતી વાતચીત માં દાદા મારા પરિક્ષાના પરિણામ વિષે પૂછે છે ત્યારે એવું લાગે કે જાણે મારા પપ્પા મને પૂછી રહ્યા છે, દરેક પરીક્ષામાં અવ્વલ આવું છું પણ પરિણામ પછી મારી પીઠ પર હાથ ફેરવી શાબાશી આપવા વાળું કોઈ નથી શિખા.
એટલે જ જ્યારે એ દાદા મારૂ પરિણામ જાણી મારી પીઠ અને માથા પર હાથ ફેરવી આશીર્વાદ આપે છે ત્યારે જાણે એવું લાગે છે કે મારા પપ્પા પાછા આવી ગયાં. અહી આ રીતે દાખલ થતાં દરેક બા- દાદા માં હું મારા મમ્મી-પપ્પા શોધું છું. ક્યારેક એમની બહુ યાદ આવી જાય તો હોસ્ટેલ પર પાછો જઈ મમ્મી પપ્પા ના ફોટા ને છાતી સરસો ચાંપી થોડુક રુદન કરી સૂઈ જાઉં છું.” આટલું કહેતાં કહેતાં સક્ષમ ની આંખ માંથી અશ્રુ ધારા વહેવા લાગી.
શિખા પણ સક્ષમ ના આંસુ લૂછતાં લૂંછતા બોલી “ સક્ષમ, થોડા સમય માં હું તારી જીવનસંગિની બનવાની છું અને હવેથી તારા આ દરેક કાર્ય માં પૂરો સાથ અને સહકાર આપીશ.જા સિસ્ટર ઇન ચાર્જ ને કહી દે કે હવે થી સક્ષમ એકલો નહીં પરંતુ સક્ષમ અને શિખા બંને આવશે.”
હાલ માં, સક્ષમ અને શિખા અમદાવાદ નજીક અમદાવાદ થી ગોધરા હાઇવે પર આવેલી ટ્રસ્ટ ની હોસ્પિટલ માં ફરજ બજાવે છે અને “દીકરા નું ઘર” નામનું વૃદ્ધાશ્રમ ચલાવી એમાંજ રહે છે. અત્યારે સક્ષમ અને શિખા ના પુત્ર વાત્સલ્ય પર 33 દાદી અને 46 દાદા ઓ ના વાત્સલ્ય અને હેત નો ધોધ વર્ષી રહ્યો છે જેના એક ટીંપા માટે પણ સક્ષમ પોતાના નાનપણ વંચિત રહ્યો હતો.
લેખક : ડૉ. નિલેષ ઠાકોર “નીલ”
આપણી માતૃભાષા 21મી સદીમાં પણ જીવંત રહે અને નવી પેઢીને એનો લાભ મળે એ માટે અમે રોજ નવી સ્ટોરી, રસપ્રદ લેખો, ઉપયોગી માહિતી, લાઈફ ઇઝી ટિપ્સ, નવી નવી વાનગીઓની વણઝાર તમારા ફેસબુકમાં લાવવા કટિબદ્ધ છીએ !
– તમારો જેંતીલાલ
