શંખને કહેવાય છે, માતા લક્ષ્મીના નાના ભાઈ… જાણો શા માટે આવું સંબોધન અપાય છે અને શું છે પૂજામાં શંખ રાખવાના ફાયદા… અમંગળ દૂર કરે છે આ મંગળકારી શંખ… જાણો તેનું મહત્વ અને શુભકારક લાભો…
આપણાં ભારતીય હિન્દુ સનતન ધર્મ સંસ્કૃતિમાં વેદિક કાર્યોમાં શંખ એ એક વિશેષ સ્થાન ધરાવે છે. ભારતીય સંસ્કૃતિમાં સુખ, સમૃદ્ધિ અને સૌભાગ્યના પ્રતીક રૂપે શંખના ચિહ્ન તરીકે સ્વીકારવામાં આવ્યા છે. શંખ એ ભગવાન વિષ્ણુનું મુખ્ય હથિયાર છે. શંખનો અવાજ આધ્યાત્મિક શક્તિથી ભરેલો છે. પૌરાણિક ગ્રંથો અનુસાર, શંખની ઉત્પત્તિ શંખચૂર્ણના હાડકાંથી બને છે, તેથી તેને સૌથી પવિત્ર વસ્તુ અને મંગળકારી માનવામાં આવે છે.
શા માટે શંખને માતા લક્ષ્મીના નાના ભાઈ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે તે જાણો
શંખ વિવિધ પ્રકારના હોય છે, પરંતુ વામવર્તી અને દક્ષિણશરશ શંખ શાસ્ત્રોમાં દર્શાવવામાં આવેલ માહિતી મુજબ વધુ મહત્વ ધરાવે છે. ભગવતી મહાલક્ષ્મી અને દક્ષિણાવર્તી બંને શંખ સમુદ્ર મંથનના સમયે મહાસાગરમાંથી ઉદભવ્ય છે, તેથી તે શંખને શંખ લક્ષ્મીના નાના ભાઇ હોવાનું કહેવાય છે.
શંખમાં હોય છે આ દેવતાઓનો વાસ
શંકુ શંખની શીર સ્થાને એટલે કે ટોચ પર ચંદ્ર દેવતા, મધ્યમાં વરૂણ, નીચલા ભાગમાં એટકે પૃષ્ટ સ્થાને બ્રહ્માનો નિવાસ છે એમ મનાય છે અને આગળના અગ્ર સ્થાને ગંગા, યમુના અને સરસ્વતી એમ ત્રણેય પવિત્ર નદીઓનો વાસ છે એમ માનવામાં આવે છે. બ્રહ્મવિવાર્તા પુરાણ મુજબ, શંખના વિવિધ સ્વરૂપો લઈને દેવતાઓની ઉપાસનામાં પવિત્ર કરવામાં આવે છે, કારણ કે તે દેવતાઓને ખુશ કરવા માટે તે એક સંપૂર્ણપણે શ્રેષ્ઠ સાધન છે. તેનાથી ચડાવેલ પવિત્ર પાણીને તીર્થ માનવામાં આવે છે.
શંખ વગાડવાથી થાય છે આટલા લાભ
જ્યાં શંખની સ્થાપના કરાયેલ હોય ત્યાં લક્ષ્મીજી્ સ્થાયી સ્વરૂપમાં રહે છે. જે વ્યક્તિ શંખ વડે સ્નાન કરે છે તે સમગ્ર મંદિરોમાં અને તિર્થ સ્થળો તેમજ તમામ પવિત્ર જળાશયોમાં સ્નાન કરવાનું ફળ મેળવે છે. જ્યાં શંખ હોય છે, ત્યાં ભગવાન શ્રી હરિ દેવી શ્રી લક્ષ્મી સહિત રહે છે. જે ઘરમાં કે મંદિરમાં શંખ રાખેલો હોય તે જગ્યા અમંગલ દૂર રહે છે.
વિજયનું પ્રતીક મનાય છે શંખને
શંખને વિજયનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે. પૌરાણિક કથાઓ અનુસાર યુદ્ધની શરૂઆત અને પૂર્ણાહૂતિ બાદ શંખ વગાડાતા. એક પ્રકારનું એલાન હોય છે કે યુદ્ધવિરામ બાદ કોની જીત થઈ. શંખ ધાર્મિક વિધિઓની શરૂઆતમાં વગાડવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે, જ્યાં સુધી તેનો પ્રચંડ અવાજ પહોંચે ત્યાં સુધી, વાતાવરણના બધા જંતુઓ નાશ પામે છે, તે પણ આવા સંશોધનથી સ્પષ્ટ છે. શંખનું પાણી સૌથી પવિત્ર માનવામાં આવે છે. આ કારણોસર, આરતી થઈ ગયા પછી પૂજારી દ્વારા ભક્તો પર શંખમાંથી પાણી લઈને છાંટવામાં આવે છે.
જાણો કોની પાસે હતો કયો શંખ
મહાભારત યુદ્ધમાં, ભગવાન કૃષ્ણે પંચજન્ય શંખ વગાડ્યો હતો, અર્જુન, દેવદત્ત અને ભીમાએ પૌડ્રિક નામનો એક વિશાળ શંખ વગાડ્યો હતો. તે જ સમયે, યુધિષ્ઠિર અનંતવિજય, નકુલે સુઘિષ અને સહદેવે મણિપુષ્પક નામનો શંખ વગાડીને યુદ્ધની ઉદ્ઘોષણા કરી હતી.
પૂજા સ્થાનમાં રાખો શંખ
ઘરમાં કે તમારા કારોબારની ઓફિસમાં કે તિજોરીમાં તમે જ્યાં પણ પૂજા પાઠ કરતા હોવ ત્યાં શંખ રાખવાને ખૂબ જ શુભ મનાય છે. શંખનો આકાર અને કદ પણ મહત્વના છે જ, પરંતુ જમણી તરફની દિશાનો શંખ ખૂબ જ શુભ મનાય છે. લક્ષ્મીનો વાસ અને સમૃદ્ધિ – પ્રગતિ ઇચ્છતા લોકો શંખની સ્થાપના જરૂર કરવી જોઈએ.
વધુ રસપ્રદ માહિતી અને નવી પોસ્ટ વાંચવા માટે ડાબી તરફ સ્વાઇપ કરો.
આપણી માતૃભાષા 21મી સદીમાં પણ જીવંત રહે અને નવી પેઢીને એનો લાભ મળે એ માટે અમે રોજ નવી સ્ટોરી, રસપ્રદ લેખો, ઉપયોગી માહિતી, લાઈફ ઇઝી ટિપ્સ, નવી નવી વાનગીઓની વણઝાર તમારા ફેસબુકમાં લાવવા કટિબદ્ધ છીએ !
– તમારો જેંતીલાલ
