ભગવાન રામની છબીવાળી આ સિક્કાઓ ક્યારેય ભારતીય ચલણનો ભાગ નહોતા.
આજે સોશિયલ મીડિયા પર એક પોસ્ટ વાયરલ છે જેમાં સિક્કાની બંને બાજુ જોઇ શકાય છે. આમાં પ્રથમ સિક્કા પર ભગવાન રામની સાથે સીતા, લક્ષ્મણ, ભરત અને શત્રુઘ્ન જોઇ શકાય છે. અને બીજી બાજુ કમળનું ફૂલ અને 2 એના લખેલા જોઇ શકાય છે.
તેની ઉપર ઇસ્ટ ઇન્ડિયા કંપની અને નીચે 1818 લખેલું છે. આ પદ સાથે દાવો કરવામાં આવી રહ્યો છે કે આ સિક્કાઓ 1818 માં ભારતીય ચલણનો ભાગ હતા અને તે સમયે બ્રિટીશ શાસન હોવા છતાં ભગવાન રામની છબી ધરાવતા આ સિક્કાઓ ચલાવતા હતા.
અમને અમારી તપાસમાં જાણવા મળ્યું કે આ સિક્કો ક્યારેય ભારતીય ચલણનો ભાગ નહોતો. આ રામતનક અથવા ટોકન મંદિરનો સિક્કો છે. મંદિરના સંભારણું એ વાણિજ્ય માટે વપરાયેલા સિક્કા નથી, પરંતુ હિન્દુ મંદિરોના ટોકન છે.
શું વાયરલ થઈ રહ્યું છે?
કાંસાના સિક્કાની બંને બાજુ વાયરલ પોસ્ટમાં જોઇ શકાય છે. આમાં પ્રથમ સિક્કા પર ભગવાન રામની સાથે સીતા, લક્ષ્મણ, ભરત અને શત્રુઘ્ન જોઇ શકાય છે. અને બીજી બાજુ કમળનું ફૂલ અને 2 એના લખેલા જોઇ શકાય છે. તેની ઉપર ઇસ્ટ ઇન્ડિયા કંપની અને નીચે 1818 લખેલું છે.
પોસ્ટ સાથેનું વર્ણન વાંચે છે, “તે એક યોગાનુયોગ હશે કે વર્ષ 1818 માં રામ, લક્ષ્મણ, જાનકી, ભરત, શત્રુઘ્ન, હનુમાનની પ્રતિમા હતી, તે બધાં 2 અન્નનો સિક્કો હતા અને તે સમયે આપણા દેશમાં બ્રિટીશ હતા. ત્યાં એક નિયમ હતો અને તે સિક્કાની બીજી બાજુ કમળનું ફૂલ બનાવવામાં આવ્યું હતું અને દીવો પ્રગટાવવામાં આવ્યો હતો.
એવા પણ પુરાવા છે કે જ્યારે કમળનો નિયમ આવશે ત્યારે તહેવારની ઉજવણી અયોધ્યામાં કરવામાં આવશે અને ભગવાન શ્રી. રામનું ભવ્ય મંદિર બનાવવામાં આવશે અને તે સમય હવે આવી ગયો છે. છેલ્લા 3 વર્ષથી અયોધ્યામાં દીપોત્સવનો તહેવાર ઉજવવામાં આવે છે, કમળનું સામ્રાજ્ય આવી ગયું છે અને અદાલતે ભવ્ય રામ મંદિર માટેનો સમય પણ નક્કી કર્યો છે. પુરાવા તરીકે, હું તમને વર્ષ 1818 ના બે વર્ષ મોકલી રહ્યો છું. જય જય શ્રી રામ ”
તપાસ
આ પોસ્ટની તપાસ કરવા માટે, અમે આ ચિત્રો ગુગલની રિવર્સ છબી પર શોધી. અમને https://smallestcoincollector.blogspot.com/ નામનો બ્લોગ મળ્યો જેમાં આનું એક ચિત્ર છે. બ્લોગ એ બનાવટી સિક્કાઓનો સંગ્રહ હતો જેમાં આ સિક્કો પણ બનાવટી હોવાનું કહેવાતું હતું.
આ પછી, અમને સીધા આરબીઆઈ વેબસાઇટ પર જૂના સિક્કા મળ્યાં, કારણ કે વાયરલ પોસ્ટમાં અઢારમી સદીના સિક્કાનો ઉલ્લેખ છે. તેથી અમે અઢારમી અને ઓગણીસમી સદીના સિક્કા શોધ્યા. રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાની વેબસાઇટ પર ભારતમાં સિક્કાઓનો સંપૂર્ણ ઇતિહાસ છે. અહીં કોઈ સિક્કા વાયરલ થયા ન હતા.
હવે અમે આ સંદર્ભે પુરાતત્ત્વવિદો અને દિલ્હીના રાષ્ટ્રીય સંગ્રહાલયના પ્રવક્તા સંજીવ સિંહ સાથે વાત કરી છે. તેમણે કહ્યું, ‘આ સિક્કાઓની ઐતિહાસિકતા ચકાસી શકાતી નથી. આ સિક્કાઓનો ઉપયોગ ક્યારેય વાણિજ્ય માટે થતો ન હતો.”
આ સંદર્ભમાં વધુ પુષ્ટિ માટે એક રિપોર્ટરે ન્યુમેરોલોજિસ્ટ અને બીએચયુ પ્રોફેસર જય પ્રકાશસિંઘ સાથે પણ વાત કરી હતી. તેમણે કહ્યું, “તે રામતાનાકા અથવા ટોકન ટેમ્પલ સિક્કો જેવો દેખાય છે. ઇસ્ટ ઇન્ડિયા કંપનીએ આ પ્રકારના સિક્કાઓનું ઉત્પાદન ક્યારેય કર્યું નથી. અઢારમી સદીમાં પણ, 2 અન્ન તાંબાની નહીં, ચાંદીની હતી.
કોપર-નિકલ એલોયમાં 2-એનાસનું પ્રથમ ઉદાહરણ 1919 માં બહાર આવ્યું હતું. “ટોકન મંદિરના સિક્કા વિશે પૂછતાં તેમણે જણાવ્યું હતું કે “ટોકન મંદિરના સિક્કા વેપાર માટે વપરાયેલા સિક્કા નથી, પરંતુ તે હિન્દુ મંદિરોના ટોકન છે, તેઓ ધાર્મિક યાત્રાળુઓ માટે બનાવવામાં આવે છે અને દેવતાઓ પાસેથી આશીર્વાદ મેળવવા માટે હોય છે.
આ સિક્કા હિન્દુ દેવી-દેવતાઓની રચના સાથે આવે છે અને તેમના સન્માનમાં વિવિધ ધાર્મિક કાર્યક્રમોમાં આપવામાં આવે છે. મંદિરનો સ્મૃતિચિત્ર છેલ્લા 100 વર્ષથી ભારતમાં લોકપ્રિય છે. મોટાભાગના ટોકન તાજેતરમાં જ બનાવવામાં આવ્યાં છે, પરંતુ તે જુના દેખાવા માટે બનાવવામાં આવ્યા છે.”
ઘણા લોકો આ પોસ્ટને સોશિયલ મીડિયા પર શેર કરી રહ્યા છે. તેમાંથી એક શાશ્વત શર્મા નામનું એક ફેસબુક પેજ છે. આ પેજ અનુસાર, આ વપરાશકર્તા મધ્યપ્રદેશના વિદિશાનો છે. આ વપરાશકર્તાના ફેસબુક પર 3,582 ફોલોઅર્સ છે.
નિષ્કર્ષ: અમને અમારી તપાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે ભગવાન રામની છબી ધરાવતો આ સિક્કો ક્યારેય ભારતીય ચલણનો ભાગ નહોતો. તે રામતનક કે ટોકન મંદિરનો સ્મૃતિચિત્ર છે. મંદિરના સંભારણું એ વાણિજ્ય માટે વપરાયેલા સિક્કા નથી, પરંતુ હિન્દુ મંદિરોના ટોકન છે.
અમારી દરેક પોસ્ટ સૌથી પહેલા વાંચવા નીચેની પ્રોસેસ ફક્ત એકજ વાર કરવાની રહેશે.
વધુ રસપ્રદ માહિતી અને નવી પોસ્ટ વાંચવા માટે ડાબી તરફ સ્વાઇપ કરો.
આપણી માતૃભાષા 21મી સદીમાં પણ જીવંત રહે અને નવી પેઢીને એનો લાભ મળે એ માટે અમે રોજ નવી સ્ટોરી, રસપ્રદ લેખો, ઉપયોગી માહિતી, લાઈફ ઇઝી ટિપ્સ, નવી નવી વાનગીઓની વણઝાર તમારા ફેસબુકમાં લાવવા કટિબદ્ધ છીએ !
– તમારો જેંતીલાલ
