મિત્રો, પ્રવર્તમાન સમયમા પૈસાના દાનને ખુબ જ વિશેષ મહત્વ આપે છે પરંતુ, તમને જણાવી દઈએ કે, આપણા સનાતન ધર્મમા પાંચ પ્રકારના દાનને વિશેષ મહત્વ આપવામા આવ્યુ છે અને શાસ્ત્રોમા તેનો ઉલ્લેખ પણ કરવામા આવ્યો છે. આ પાંચ દાન છે વિદ્યા, ભૂમિ, કન્યા, ગાય અને અનાજનુ દાન. આ દાન હંમેશા લોકોએ કરવુ જોઈએ.
વિદ્યાનુ દાન એ ગુરુ વરિષ્ઠ સલાહકાર યોગ્ય અને જરૂરિયાતમંદો લોકોને પૂરા પાડે છે. વિદ્યાના કારણે લોકોના ગુણો વધે છે. આ ઉપરાંત વિદ્યાના કારણે તમારામા વિનય અને વિવેકના ગુણ પણ જન્મે છે. આ સિવાય તે સમાજ અને દુનિયાના કલ્યાણના કાર્યોમા લાગી જાય છે. ભારતીય સંસ્કૃતિમા સદીઓથી ગુરુ-શિષ્ય પરંપરા ચાલી આવી રહી છે અને તે નિરંતર વૃદ્ધિ પામી છે.
પહેલાના સમયમા રાજાઓ દ્વારા લાયક અને શ્રેષ્ઠ લોકોને જમીનનુ દાન આપવામાં આવતું હતું. આજે પણ આ દાનનુ ખુબ જ વિશેષ મહત્વ છે. આ જમીનના દાન હેઠળ વિવિધ આશ્રમો, શાળાઓ અને મકાનો વગેરે જેવી બાબતોનો સમાવેશ થાય છે. હાલ, સરકારો આ દાનને વિવિધ લોકકલ્યાણ યોજનાઓ તરીકે ચલાવે છે. વ્યક્તિગત સ્તરે ભૂમિદાનના શ્રેષ્ઠ કાર્યોમા તમે ધર્મશાળા અથવા તો ગૌશાળાનું નિર્માણ કરી શકો છો.
ગૌદાન એટલે કે પશુઓના દાનનુ પણ આપણા હિંદુ ધર્મમા વિશેષ મહત્વ જણાવવામા આવ્યુ છે. તેને અસ્થિર સંપતિ એટલે કે ચલણ દાન તરીકે પણ સ્વીકારી શકાય છે. આપણી સનાતન સંસ્કૃતિમા ગૌદાનને ખુબ જ વિશેષ મહત્વ આપવામા આવ્યુ છે. પ્રભુ શ્રી રામ દ્વારા પણ અશ્વમેઘ યજ્ઞમા અસંખ્ય ગાયોનુ દાન કરવામા આવ્યુ હતુ. વર્તમાનમા ધન દાન, વાહન સેવા, પશુ ધન અને અન્ય સેવાઓના દાનને પણ આ અંતર્ગત સમાવેશ થાય છે.
અનાજનું દાન એ ખોરાકના મહત્વનું પ્રતિબિંબ છે. તે તમામ વર્ગોમાં પ્રચલિત છે. પ્રાચીન કાળથી તેમાં તમામ ખાદ્ય પદાર્થોનો સમાવેશ થાય છે. લાયકાત ધરાવતા લોકો ઉપરાંત તે ભીખ માગવા માટે જીવતા લોકોને પણ અનાજનુ દાન આપવામાં આવે છે. આ એકમાત્ર એવું દાન છે, જે ભિખારીને આપવા માટે માન્ય છે.
કન્યા દાન એ એક પાણીગ્રહણ સંસ્કાર છે. ધાર્મિક, સામાજિક, પૈતૃક અને માતૃ પરંપરાઓની સરળ કામગીરી માટે છોકરીના પિતા લાયક વરની શોધ કરતા હોય છે. છોકરી તેને દાન આપવાનો સંકલ્પ એ દર્શાવે છે કે, તે દાનને પૂર્ણ કરે છે. સનાતન પરંપરામાં આ દાનને સર્વોચ્ચ માનવામાં આવે છે. માટે જો તમે જીવનમા સુખી અને સમૃદ્ધ બનવા ઈચ્છતા હોવ તો આ પાંચ પ્રકારના દાનને તમારા જીવનમા અવશ્ય સ્થાન આપજો, ધન્યવાદ!
