કોવિડ 19ના કેસમાં વધારાની વચ્ચે મોટાભાગે મહારાષ્ટ્ર અને કેરળ રાજ્યોમાંથી, જિકા વાયરસના રૂપમાં અન્ય એક સંક્રામક ખતરો આ રાજ્યોમાં અધિકારીઓને પરેશાન કરવા માટે આવ્યા છે. મહારાષ્ટ્રમાં જીકા વાયરસ સંક્રમણનો પહેલો કેસ શુક્રવારે પુણે જિલ્લામાં સામે આવ્યો જ્યાં અધિકારીઓએ સામાન્ય જનતાને અપીલ કરી કે સંક્રમિત મહિલા એકદમ ઠીક છે એટલે ગભરાઓ નહિ.
પહેલેથી જ કેરળ, એ રાજ્ય જે એક સપ્તાહથી ભારતના રોજના કોવિડ 18 કેસનો લગભગ અડધો ભાગ બની રહ્યો છે, ત્યાં કુલ 63 જીકા વાયરસના કેસ નોંધાયા છે. હાલમાં જ એક સગીર છોકરી સહિત બે અન્ય લોકો શનિવારે વાયરસથી સંક્રમિત થયા છે જેનાથી રાજ્યમાં વાયરસ ફેલાવવાનો શંકા વધી ગઈ જે પહેલેથી જ મોટા પ્રમાણમાં કોવિડ 19 કેસથી લડી રહ્યું છે.
જીકા વાયરસ અને કોવિડ 19 બન્ને કેસમાં સંક્રમણના લક્ષણ સમાન છે. આ એપ્રિલમાં જર્નલ ઓફ મેડિકલ વાયરોલોજીમાં પ્રકાશિત એક પેપર અનુસાર જીકા વાયરસનું ડાયગનોસિસ મહામારીના સમયમાં ચેલેન્જિંગ થઈ જાય છે જ્યારે આ પ્રકારના લક્ષણ સૌથી વધુ કોવિડ 19 સંક્રમણથી સંબંધિત હોય છે.
જીકા વાયરસના લક્ષણોમાં તાવ, સ્કિન પર ચકામાં, કંજકતીવાઈટીસ, માંસપેશીઓ અને જોઇન્ટ્સમાં દુખાવો, અસ્વસ્થતા અને માથાનો દુખાવો સામેલ છે. એમાંથી મોટાભાગના લક્ષણો કોવિડ 19થી સંક્રમિત લોકોમાં પણ જોવા મળી રહ્યા છે. આ લક્ષણો સામાન્ય રીતે હળવા હોય છે અને 2થી 7 દિવસ સુધી ચાલે છે. ચાર સંક્રમિત લોકોમાંથી ફક્ત એકમાં જ આ બીમારીના લક્ષણ વિકસિત થાય છે.
જીકા વાયરસ ડેન્ગ્યુ કે ચિકનગુનિયાની જેમ ફેલાય છે એટલે કે એડિઝ એજીપતિ મચ્છરના કરડવાથી. કોવિડ 9 એક સંક્રમિત વ્યક્તિ દ્વારા પ્રોડ્યુસડ એરોસોલ દ્વારા ફેલાય છે જે એના કરતાં ઘણું વધુ ટ્રાન્સમિશન ક્ષમતા આપે છે. કારણ કે એડિઝ ઈજીપટીના વિકાસને માનવીય હસ્તક્ષેપથી રોકી શકાય છે એટલે છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં કેરળ અને ગુજરાતના અધિકારીઓ દ્વારા એક મહામારી વિજ્ઞાન ચેલેન્જ તરીકે જીકા વાયરસથી ઘણું વધુ ઉપયુક્ત તરીકેથી નિપટવામાં આવ્યું છે.
જીકા વાયરસ કોવિડ 19 જેટલું ચેલેન્જિંગ કેમ?
એવું એટલે છે કારણ કે કોવિડ 19થી વિપરીત જીકા વાયરસ સંક્રમણ એક કમ્યુનિકેબલ સંક્રમણ નથી. આ એક વ્યક્તિથી બીજી વ્યક્તિમાં નથી ફેલાતું અને ભૂતકાળમાં સ્થાનીય પ્રકોપોના બિન્દુઓ પર સમાહિત કરવામાં આવ્યા છે. જો કે નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ વાયરોલોજી, પુણેના વિશેષજ્ઞોની સલાહ છે કે જીકા વાયરસ જે હાલ ફેલાઈ રહ્યો છે એ ચિંતાનું કારણ બની શકે છે અને સંસ્થાન આ તણાવની પ્રકૃતિને સમજવા માટે કામ કરી રહ્યું છે.
ભારતમાં જીકા વાયરસનો પહેલો કેસ વર્ષ 2017માં ગુજરાતમાં અને પછી તમિલનાડુ અને કેરળમાં સામે આવ્યો હતો. પછી વર્ષ 2018માં રાજસ્થાન અને મધ્યપ્રદેશમાં મોટા પ્રકોપ થયા પણ સાર્વજનિક અને રેસિડેન્સીયલ હાઈજિન મેથડ્સ દ્વારા એને નિયંત્રિત કરવમાં આવ્યું.
