ઇરાકના મોસુલ ડેમનું પાણી દુકાળથી સૂકાયું તો પુરાતત્વીય ખાતાએ શોધી કાઢ્યું એક આખેઆખું મહેલ… કિસ્સો જાણીને નવાઈ લાગશે… દુષ્કાળ થતાં નદીનું તળ દેખાયું અને થયું અચરજ… આખું એક નગર ઉપસી આવ્યું જળાશયને તળિયે…
ઇરાકના મિત્તની સામ્રાજ્યનું એક આખું નગર ડેમનું પાણી સૂકાતાં તળેટીમાંથી બહાર દેખાયું. જેની ત્યાંના પુરાતત્વીય ખાતાએ પણ પુષ્ટી કરી છે કે એક સમયની આ પ્રદેશની મહત્વપૂર્ણ ખોજ છે. તે ડેમનું નામ મોસુલ ડેમ છે.
આ શોધ માત્ર દુષ્કાળને લીધે શક્ય બની છે.
જર્મન અને કુર્દિશ પુરાતત્વવિદોની એક ટુકડીએ ૩,૪૦૦ વર્ષીય મહેલ શોધી કાઢ્યો છે જે રહસ્યમય મિત્તની સામ્રાજ્યથી સંબંધિત છે, આ વાત ટ્યુબિંગન યુનિવર્સિટીએ ગુરુવારે જાહેરાત કરી હતી. આ શોધ માત્ર દુષ્કાળ દ્વારા શક્ય બન્યું હતું જે મોસુલ ડેમ જળાશયમાં પાણીનું પ્રમાણ નોંધપાત્ર રીતે ઘટાડ્યું હતું. “આ શોધ તાજેતરના દાયકાઓમાં આ પ્રદેશમાં સૌથી મહત્વપૂર્ણ પુરાતત્ત્વીય શોધમાંની એક છે અને કુર્દિશ – જર્મન સહકારની સફળતાને વર્ણવે છે,” એ સાઇટ પર કામ કરતા કુર્દિશ પુરાતત્વવિદ્ હસન અહમદ કાસીમએ જણાવ્યું હતું.
મહેલનું રહસ્ય છતું થયું રહસ્યમય રીતે…
ગયા વર્ષે, પુરાતત્વવિદોની ટુકડીએ ડેમમાંથી પાણી સૂકાઈ જતી વખતે ખંડેરની તત્કાલિન બચાવ કરાવવાની શરૂઆત કરી હતી, જે તેમને ટાઇગ્રીસના પ્રાચીન કાંઠે જાહેર કરાઈ હતી. મળેલું ખંડેર મિત્તની સામ્રાજ્યમાંથી શોધાયેલી માત્ર થોડી મૂર્તિનો એક ભાગ છે.
ટ્યુબિંગન યુનિવર્સિટીના પુરાતત્વવિદ્ ઇવાના પુલ્જિઝે જણાવ્યું હતું કે, “મિત્તની સામ્રાજ્ય એ પ્રાચીન નજીકના પૂર્વના તાજેતરમાં સંશોધિત સામ્રાજ્યમાંનું એક છે. મિત્તની સામ્રાજ્યની રાજધાની પણ હજુ સુધી ઓળખાઈ નથી.”
પુરાતત્વીય અહેવાલ
સૂકાયેલા પાણીના સ્તરમાં ફરીથી સતત વધારો થતાં ટીમને બચાવવા માટે થોડો સમય બાકી રહ્યો હતો, આખરે ખંડેર ફરીથી ભરાઈ ગયો હતો. મહેલની અંદર ઓછામાં ઓછી દસેક જેટલા માટીના ટૂકડાઓની મૂર્તિઓ પણ મળી આવી હતી.
પુલજિઝે જણાવ્યું હતું કે, “લાલ અને વાદળી રંગના તેજસ્વી રંગોમાં દિવાલ રંગના અવશેષો પણ અમને મળી આવ્યા છે. બીસીઈના બીજી સદીમાં, પ્રાચીન પૂર્વના પૂર્વમાં મોસુલ કદાચ મહેલોની લાક્ષણિકતા ધરાવતું અગત્યનું સ્થાન હોઈ શકે. પરંતુ આપણે ભાગ્યે જ તેમને સાચવી રાખી શકીશું. કેમ્યુનમાં દિવાલ ચિત્રો શોધવાનું એક પુરાતત્વીય ઇચ્છા છે. જે શક્ય બને તેવું લાગતું નથી.
જર્મનીના સંશોધકોની એક ટીમ હવે ક્યૂનિફોર્મ ટેબ્લેટ્સ ઉપર સંશોધનો કરીને તેને સમજવાનો પ્રયાસ કરશે. તેઓ આશા રાખે છે કે માટીની મૂર્તિના આ ટૂકડાઓ મિત્તની સામ્રાજ્ય વિશે વધુ માહિતી પ્રગટ કરી શકશે, જે સીરિયા અને ઉત્તરીય મેસોપોટેમિયાના ભાગોમાં અનેક રીતે ત્યાંના જનજીવન પર પ્રભુત્વ ધરાવે છે. તેને સમજવાનો પણ પ્રયત્ન થશે. એ સમયની સંસ્કૃતિ અને તેની જીવનશૈલી વિશે પણ વધુ ખ્યાલ આવી શકશે. ઇરાક અને મિત્તની સંસ્કૃતિ ઉપર આજ દિન સુધી વધારે કોઈ સંશોધનો થયાં નથી. આ રહસ્યમય જળાશય સૂકાતાં મહેલની પ્રતિકૃતિ બહાર આવતાં તે હવે વિશ્વના પુરાતત્વીય સંશોધકોના ધ્યાનમાં આવ્યું છે.
વધુ રસપ્રદ માહિતી અને નવી પોસ્ટ વાંચવા માટે ડાબી તરફ સ્વાઇપ કરો.
આપણી માતૃભાષા 21મી સદીમાં પણ જીવંત રહે અને નવી પેઢીને એનો લાભ મળે એ માટે અમે રોજ નવી સ્ટોરી, રસપ્રદ લેખો, ઉપયોગી માહિતી, લાઈફ ઇઝી ટિપ્સ, નવી નવી વાનગીઓની વણઝાર તમારા ફેસબુકમાં લાવવા કટિબદ્ધ છીએ !
– તમારો જેંતીલાલ
