દહીં જમાવવાની યોગ્ય રીત કઈ હોવી જોઈએ, જે સ્વાસ્થ્ય પર ખરાબ અસર ન કરતી હોય?
જો તમે દહીંના ફાયદામાં વિશ્વાસ રાખો છો તો, દહીં કોઈપણ રીતે જમાવવામાં આવ્યું હોય, તે સ્વાસ્થ્ય માટે ખરાબ હોઈ શકે નહીં.
દહીં જમાવવાની એક સરળ રીત:-
મેં મારી માતાને બાળપણથી જ દહીં જમાવતાં જોઈ છે. એક વાસણમાં (તપેલીમાં) દૂધ લો, (જેટલું દહીં બનાવવું હોય તેટલી માત્રામાં દૂધ લો.) અને તેને ઉકાળો, ઉભરો આવે ત્યાં સુધી તેને ગરમ કરો. જ્યારે દૂધ ઉકળે છે, ત્યારે તેની સપાટી પર થોડો સુકો દેખાતો સ્તર સ્થિર થાય છે. જ્યારે આવું થાય છે, ત્યારે સમજો કે દૂધ જમાવવા માટે તૈયાર છે.
સ્ટવ બંધ કરો અને દૂધને ઠંડુ થવા દો. જો ઇચ્છા હોય તો દૂધને દહીં જમાવવાના વાસણમાં કાઢી દો, જેથી દૂધ ઝડપથી ઠંડુ થાય. જ્યારે દૂધ થોડુંક નવશેકું થાય, નવશેકું દૂધમાં એક ચમચી પ્રી-મેઇડ દહીં એટલે કે પહેલા બનાવેલું તૈયાર દહીં નાખો. આપણે તેને જામન કહીએ છીએ.
વિશેષ ટિપ્સ:-
* હવે દૂધને સારી રીતે મિક્ષ કરો, જેથી દહીં સારી રીતે ભળી જાય અને તેને સરસ ફીણ વળે. આ દહીંને ખૂબ સારું બનાવે છે. જેમ ગરમ દૂધને તમે બે ગ્લાસ વડે જેમ ઠંડુ કરો છો તે જ રીતે બાઉન્સ કરો.
* ધ્યાનમાં રાખો કે દહીં એક અલગ વાસણમાં જમાવવું; જેમાં દૂધ ઉકાળો છો તેમાં દહીં ન જમાવવું.
હવે દહીંનું વાસણ એવી જગ્યાએ મુકો કે, જ્યાં કોઈ તેને સ્પર્શ ન કરી શકે. હું હંમેશાં તેને માઇક્રોવેવની અંદર રાખું છું. ઉનાળામાં તેને બહાર પણ રાખી શકાય છે, કેમ કે તેને વધુ ગરમીની જરૂર હોતી નથી. ઉનાળા દરમિયાન દહીં ઘણીવાર 4-5 કલાકમાં જામી જાય છે. પરંતુ શિયાળામાં 6-7 કલાક થાય છે.
શિયાળામાં, તમે દહીંના વાસણને એક કપડાંમાં લપેટીને રાખી શકો છો.
કેટલીક મહત્વપૂર્ણ બાબતો કે જેનાથી તમે પૌષ્ટિક અને સ્વાદિષ્ટ દહીં બનાવી શકો છો:-
1. જામનવાળું દહીં ખાટું ન હોવું જોઈએ. જેનાથી નવું દહીં પણ ખાટું બનશે.
2. તમે કોઈપણ પ્રસંગમાં ઉપયોગ કરવા માટે સારું દહીં બનાવવા માટે આખું દૂધ (હોલ મિલ્ક) વાપરો, ટોન્ડ મિલ્ક નહીં. નહિંતર, ટોન દૂધનો ઉપયોગ દૈનિક વપરાશ માટે થઈ શકે છે, કારણ કે આખા દૂધમાંથી બનેલું દહીં વજન ઓછું કરવા ઇચ્છતા અથવા સંતુલિત વજન ધરાવતા લોકો માટે નુકસાનકારક હોઇ શકે છે. બાદમાં તે ખૂબ ક્રીમી અને જાડું નહીં હોય.
3. જે વાસણમાં દૂધ ઉકાળવામાં આવે તેમાં દહીં જમાવવું ન જોઈએ.
4. યાદ રાખો કે, દૂધ વધુ ગરમ ન હોવું જોઇએ, નહીં તો થી દહીં ખાટું બની શકે છે.
5. દૂધ વધારે ઠંડુ પણ ન હોવું જોઈએ, તેનાથી દહીં જમવામાં મુશ્કેલી આવી શકે છે અને તે પાણીયુક્ત થઈ જશે.
6. સ્વાસ્થ્ય વિશે આગળ વાત કરતાં, તમે દહીંને માટીના વાસણમાં જમાવી શકો છો. તે ખૂબ જ ફાયદાકારક હોય છે અને વધારે સ્વાદિષ્ટ પણ હોય છે. બસ એટલું જ કે, દહીં જમાવતાં પહેલા તે માટીના વાસણને સારી રીતે ધોઈ લો.
7. તમે પૌષ્ટિક રીતે દહીંનું સેવન કરી શકો છો, જેમ કે છાશ બનાવીને, દહીંમાં અળસીનું બીજ, કોથમીર અને ફુદીનો વગેરે નાંખીને ખાવું. ખાંડ મિક્સ કરીને ખાવાથી દૂર રહો. હોમમેઇડ પનીર બનાવીને તેને રાંધીને ખાવ. દહીંનું પૌષ્ટિક રાયતું બનાવી શકો છો.
બસ હવે દહીં જામી જાય એટલે, તેને તાત્કાલિક ફ્રિજમાં રાખો અને વિવિધ પ્રકારની દહીંથી બનતી વાનગીઓનો સ્વાદ મેળવો. નહીં તો લાંબા સમય સુધી બહાર રાખેલું દહીં ખાટું થઈ જશે અને તે સ્વાસ્થ્ય માટે સારું નહીં રહે.
અમારી દરેક પોસ્ટ સૌથી પહેલા વાંચવા નીચેની પ્રોસેસ ફક્ત એકજ વાર કરવાની રહેશે.
વધુ રસપ્રદ માહિતી અને નવી પોસ્ટ વાંચવા માટે ડાબી તરફ સ્વાઇપ કરો.
આપણી માતૃભાષા 21મી સદીમાં પણ જીવંત રહે અને નવી પેઢીને એનો લાભ મળે એ માટે અમે રોજ નવી સ્ટોરી, રસપ્રદ લેખો, ઉપયોગી માહિતી, લાઈફ ઇઝી ટિપ્સ, નવી નવી વાનગીઓની વણઝાર તમારા ફેસબુકમાં લાવવા કટિબદ્ધ છીએ !
– તમારો જેંતીલાલ